تجربه کاربری یا User Experience یکی از مفاهیم مهمی است که کسب و کارهای اینترنتی اهمیت زیادی به آن میدهند و مدیران وسواس زیادی در مورد آن دارند؛ زیرا میدانند که وقتی اصوال طراحی تجربه کاربری (به اختصار UX) در یک وبسایت اعمال شود، قطعاً مشتریان احساس بهتری در مورد آن سایت و محصولات آن دارند و برای رفع نیاز خود به آن وبسایت مراجعه خواهند کرد.
مسئله تجربه کاربری یا تجربه کاربر به قدری اهمیت دارد که امروزه هزاران موقعیت شغلی پیرامون این حوزه ایجاد شده و نیاز کسب و کارها به آن روز به روز بیشتر میشود. در صورتی که میخواهید با این زمینه آشنا شوید و با استفاده از آن مشتریان جدید خود را افزایش دهید، پیشنهاد میشود که تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
تجربه کاربری (UX) چیست؟
وقتی با یک محصول یا وبسایت ارتباط برقرار میکنید، کلکسیونی از تجربیات برای شما ایجاد میشود. فرض کنید که میخواهید یک کفش را از یک فروشگاه بزرگ خریداری کنید. ابتدا کلی در فروشگاه گشت میزنید تا کفش مورد نظر را پیدا کنید. پس از انتخاب کفش باید پیش یک نفر بروید و منتظر صدور فاکتور بمانید. سپس نزد مسئول پرداخت میروید و مبلغ مورد نظر را پرداخت میکنید. بعد از آن باید نزد رئیس فروشگاه بروید تا رسید پرداخت شما را مهر کند و در نهایت نزد مسئول خروج از فروشگاه میروید تا اجازه خارج کردن محصول را به شما بدهد.
وقتی از مغازه خارج میشوید، نفسی عمیق میکشید و با خودتان عهده میکنید که حتی اگر این فروشگاه بهترین کفشهای دنیا را هم عرضه کرد، دیگر از آن خرید نکنید. همه اینها یعنی تجربه خوبی از خرید از این مجموعه نداشتهاید. در مقابل، فروشگاهی را در نظر بگیرید که همان ابتدا مسئول فروش، محل قرارگیری کفشهای مورد علاقه شما را نشانتان میدهد و سپس خیلی سریع کفش مورد نظر خود را انتخاب میکنید، آن را میخرید و با یک خداحافظی گرم از فروشگاه خارج میشوید. قطعاً اگر کیفیت کفش خوب باشد، باز هم به آن مغازه سرخواهید زد. در واقع شما تجربه خوبی از خرید از این مجموعه داشتهاید.
تجربه کاربری (UX) دقیقاً به همین معناست. وقتی کاربر با یک محصول یا خدمت تعامل میکند، یک سری تجربه به دست میآورد. به این فرایند، تجربه کاربری میگویند. این تجربه میتواند مثبت یا منفی باشد. سازمان بینالمللی استاندارد یک تعریف علمی برای این موضوع ارائه داده است: «برداشت و واکنشهای شخصی کاربران در هنگام استفاده از محصول، سیستم یا خدمت!» اگر بخواهیم یک تعریف ساده و یکخطی برای تجربه کاربر ارائه دهیم، میتوانیم بگوییم: «احساسات ناشی از تعامل کاربر با یک محصول.»

عناصر اصلی برای طراحی تجربه کاربری (User Experience)
در صورتی که یک کسب و کار میخواهد تجربه کاربری خودش را طراحی و اجرا کند، باید 7 عامل را مد نظر قرار دهد. این هفت عامل را پیتر مارویل، رئیس مجموعه « Semantic Studios» و بنیانگذار معماری مدرن فناوری اطلاعات و نویسنده چند کتاب پرفروش معرفی کرده و متخصصان بسیاری بر این هفت عنصر مهر تأیید زدهاند. در واقع برای طراحی یک محصول، خدمت یا سیستم این هفت عامل را باید رعایت کنید:
1. مفید باشد (Useful)
منظور از مفید بودن این است که محصول یا خدمتی که به کاربر ارائه میدهیم، بتوانیم نیاز او را به بهترین شکل برآورده و مسئله او را حل و فصل کند. به عنوان مثال وقتی میخواهید وبسایت خود را راهاندازی کنید، باید در گام نخست نیاز کاربر را مد نظر قرار دهید و سایت خود را به گونهای طراحی کنید که نیاز مخاطب به بهترین شکل ممکن برطرف شود.
2. قابل استفاده باشد (Usable)
فرض کنید که شما از نظر خودتان یک محصول درجه یک طراحی کردهاید ولی زمانی که در اختیار کاربر قرار میدهید واقعاً نمیداند که چگونه باید از آن استفاده کند. اگر چنین اتفاقی افتاد، تجربه کاربری بسیار ضعیفی برای محصول شما رقم میخورد و قطعاً کاربر دیگر سراغ شما نخواهد آمد.
مثلاً همین اپلیکیشن اسنپ خودمان را در نظر بگیرید. ببینید که چقدر استفاده از آن آسان است. همه کاربران از پیر و جوان از ان استفاده میکنند و از خدماتی که ارائه میدهد لذت میبرند. حال تصور کنید که استفاده از چنین برنامه بینظیری مشکل باشد و بخشی از جامعه (مثل کهنسالان) نتوانند از آن استفاده کنند. چه اتفاقی میفتد؟ قطعاً بخشی از مخاطبان و رانندگان از این برنامه استفاده نخواهند کرد.
3. قابل کشف و یافتن باشد (Findable)
مخاطب باید اطلاعات مورد نیاز محصول را خیلی راحت پیدا کند. فرض کنید که میخواهید بستهبندی یک بیسکوییت را طراحی کنید. باید قیمت، ترکیبات و تاریخ تولید و انقضا را در محلی قرار دهید که مخاطب بتواند خیلی راحت آنها را پیدا کند. این موضوع برای طراحی سایت هم وجود دارد. کاربر باید نوار جستجو را پیدا کند، بتواند محصولات را فیلتر کند و بتواند سبد خرید را بیابد.
اگر پیدا کردن یک سری اطلاعات برای کاربران مشکل و زمانبر شود، محصول شما ویژگی «قابل کشف بودن» را از دست میدهد. همچنین سعی کنید مسیر مشتری برای رسیدن به هدف را تا حد امکان کوتاه کنید تا بتواند راحت به هدفش (مثلاً خرید از سایت یا اپلیکیشن» برسد.
4. قابل اعتماد باشد (Credible)
مسئله اعتماد خیلی مهم است. قطعاً کاربران از سایتی که به آن اعتماد داشته باشند، بیشتر خرید میکنند و در هنگام خرید، یک حس آرامش خاصی به آنها دست میدهد. به عنوان مثال وقتی کاربران ایرانی میخواهند از یک سایت ناآشنا خرید کنند، ابتدا سراغ نشانه نماد (اینماد) آن میروند تا خیالشان از بابت خرید وحفاظت از اطلاعات پرداخت آنها راحت شود.
5. مطلوب باشد (Desirable)
تاکنون به این فکر کردهاید که چرا وقتی در یک صنعت خاص، تعداد زیادی اپلیکیشن وجود دارد، باز هم اکثر کاربران ترجیح میدهند که از یک اپلیکیشن خاص استفاده کنند؟ مسئله مطلوب و لذتبخش بودن آن اپلیکیشن برای اکثر آنها است. اگر کاربران در هنگام استفاده از آن برنامه خسته شوند یا لذتی احساس نکنند، تجربه کاربری ضعیفی برای آن اپلیکیشن رقم میخورد و در نتیجه کاربر سراغ سایر برنامههای موجود خواهد رفت.
6. در دسترس باشد (Accessible)
در صورتی که میخواهید یک وبسایت یا اپلیکیشن طراحی کنید باید محصولات و خدمات خود را اصطلاحاً دم دست یا در دسترس مخاطبان خود قرار دهید تا بتوانند خیلی راحت آن را انتخاب و خریداری کنند. مثلاً وقتی میخواهید فروشگاه کفش راهاندازی کنید، حتماً یک نفر را برای راهنمایی مخاطبان به بخشهای مورد نظر استخدام کنید تا محصولات را در دسترس مخاطبان قرار دهد. با این کار، مخاطب احساس راحتی میکند و از طرفی فرایند فروش خیلی راحتتر و سریعتر اتفاق میفتد.
7. ارزشمند باشد (Valuable)
آخرین فاکتور، ارزشمند بودن است. یک محصول یا خدمت باید ارزش خوبی به مخاطب ارائه دهد تا کاربر حاضر شود که آن محصول را خریداری کند. به عنوان مثال بسیاری از افراد تمایل دارند که به صورت حضوری کتاب بخرند؛ چون میتوانند دقایقی در کتابخانه قدم بزنند و از حضور در بین انبوهی از کتابها لذت ببرند. حال اگر شما میخواهید یک فروشگاه اینترنتی کتاب راه اندازی کنید، باید به مخاطب یک ارزش ارائه دهید تا کاربر بفهمد که خرید کردن از شما بهتر از رفتن به کتابفروشی است.




به عنوان مثال میتوانید ارسال رایگان داشته باشید یا به کاربران 10 درصد تخفیف بدهید. همچنین میتوانید به ازای خرید مخاطب، یک هدیه هم برای او ارسال کنید. این کارها باعث افزایش ارزش محصولات، خدمات یا بیزینس شما نزد مخاطب میشود.
کار طراح تجربه کاربری (UX Designer) چیست؟
تاکنون تعریفی از تجربه کاربری ارائه دادیم و سعی کردیم مولفهها و عواملی که بر تجربه کاربر تأثیر دارند را بررسی و مرور کنیم. در این از مقاله میخواهیم بدانیم که کسی که در حوزه یو.اکس (UX) کار میکند، دقیقاً چه وظایف و مسئولیتهایی بر عهده دارد و باید چه کارهایی انجام دهد. در ادامه به مسئولیتهای طراح تجربه کاربر اشاره شده است:
1. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از مخاطبان هدف
نقطه شروع فعالیت طراح تجربه کاربر (UX)، جمعآوری اطلاعات مخاطبان هدف است. فرض کنید که میخواهیم یک سایت طراحی کنیم و محصولات خود را در آن بفروشیم. این سایت را برای چه کسی طراحی میکنیم؟ معلوم است! ما همه کارهایمان را برای جلب رضایت مشتریان انجام میدهیم. پس حالا که میخواهیم تجربه کاربر طراحی کنیم و با محصول خود، احساسی را در مشتری به وجود بیاوریم، باید او را به اندازه کافی بشناسیم تا بتوانیم تجربه مثبتی در او پدید بیاوریم.
جمعآوری اطلاعات میتواند از طریق مصاحبه، مشاهدات میدانی، مطالعه فعالیتهای رقبا، تست A/B و غیره انجام شود. وقتی یو.اکس دیزاینر به اندازه کافی مطالعه کند و اطلاعات کافی از مخاطبان هدف به دست بیاورد، قطعاً در مراحل و گامهای بعدی موفقتر عمل خواهد کرد.
2. تجزیه و تحلیل دادههای گردآوریشده
طراح تجربه کاربر باید در گام دوم، اطلاعاتی که به دست آورده را تجزیه و تحلیل کند تا بتواند سلیقه مشتریان را بهتر بفهمد و از سلیقه آنها در ساخت محصول یا وبسایت استفاده کند.
3. معماری اطلاعات
وقتی دادهها و اطلاعات تحلیل شد، متخصص UX میآید و اطلاعات مختلف را سازماندهی میکند و نقشهای از محصولی که میخواهد بسازد (سایت یا اپلیکیشن) به وجود میآورد.
4. طرحها و نمونههای اولیه
ابتدا باید یک طرح اولیه از محصول داشته باشیم تا بتوانیم در گام بعدی آن را بسازیم. نمونه اولیه هم نمونههایی هستند که برای تست و آزمایش از آنها استفاده میشود.
5. طراحی تعاملی
در این مرحله باید طراح تجربه کاربری بیاید آن چیزهایی که کاربر با آنها سر و کار دارد را طراحی کند. مثلاً محتوا یکی از چیزهایی است که وقتی کاربر وارد سایت ما میشود، از طریق آن با کسب و کارها ارتباط برقرار میکند. تصاویر، دکمهها و ظاهر سایت مربوط به بخش طراحی تعاملی است.
6. طراحی رابط کاربری
خیلیها تصور میکنند که رابط کاربری (UI) از تجربه کاربری جداست ولی واقعاً این طور نیست. بخشی از تعامل کاربر با محصول از طریق همین رابط کاربری است.
7. تست، ارزیابی و بهبود محصول
وقتی این کارها انجام شد، طراح تجربه کاربر کنار مینشیند تا ببیند کاربر با محصول، کسب و کار و سایت ما چگونه تعامل میکند. او همیشه دنبال موانع و اشکالات کار خود میگردد و تلاش میکند که تجربه کاربری را به صورت مدام بهبود ببخشد.
محتوا مارکتینگ، به تجربه کاربری سایت شما میاندیشد
در دنیای امروز رقات در حوزه کسب و کار زیاد شده و هر صنعتی را که مورد بررسی قرار دهید، متوجه میشوید که کسب و کارهای زیادی در آن مشغول به کار و فعالیت هستند. اکنون که رقابت زیاد شده، تجربه کاربری اهمیت پیدا کرده است؛ چون کاربران از هر محصول یا کسب و کاری که خوششان نیاید، دیگر سراغ آن نمیروند و ترجیح میدهند که از سایر رقبا استفاده کنند. پس دادن خس مثبت و خوشایند به مخاطب خیلی مهم است.
یکی از بخشهای مهمی که باید اصول تجربه کاربری (User Experience) را در آن به کار ببندیم، محتوای سایت ما است. در صورتی که مخاطب از تعامل با محتوای شما لذت ببرد، قطعاً ترجیح میدهد که باز هم به سایت شما سر بزند و به همین صورت به مشتری کسب و کار شما تبدیل میشود و به مرور، وفاداری در او شکل میگیرد.
بسیاری از مدیران و صاحبان کسب و کار با اهمیت تولید محتوای جذاب آشنا هستند و به همین خاطر دنبال متخصصان حرفهای برای بازاریابی محتوا در سایت خودشان هستند. مجموعه محتوا مارکتینگ در پی آن است که نیاز کسب و کارها به محتوای عالی را برطرف کند. این مجموعه با کمک نویسندگان چیرهدست خود میکوشد گره از کار شما باز کند و فروش کسب و کارتان را افزایش دهد. مطمئن باشید که محتوای جذب، تجربه کاربری بینظیری برای مخاطبان شما رقم میزند. برای تولید محتوای عالی، کافی است سفارش محتوای خود را به مجموعه محتوا مارکتینگ بدهید.




در صورتی که این مقاله برای شما مفید بود پیشنهاد میشود مقاله بهینه سازی نرخ تبدیل را مطالعه کنید. با مطالعه این مقاله یاد میگیرید که با چه روشهایی مخاطبان خود را متقاعد کنید که کارهای مورد نظر شما را انجام دهند. آیا تاکنون برای طراحی تجربه کاربری کسب و کار و محصولات خود گامی برداشتهاید؟ از نظر شما UX چه تأثیری در موفقیت کسب و کارها دارد؟ با چه راهکارهایی میشود تجربه کاربری بهتری برای مخاطبان خلق کرد؟ لطفاً نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و همراهان محتوا مارکتینگ زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.